မွဲဒမြိပ်ဂၠံၚ်ဇၞော် စၟတ် (၈) သကုတ်ဒေသရေဝ် ဇြပ်ဗုဂှ် ဒပ်ပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ်တအ်ကဵု ဒပ်ကမ္မယှေန်ပၞာန်တအ် ကေတ်ထောံ ဓဝ်ပလိုဟ်ညးသ္ကအ်ဟာဂှ် ညးဒေသလ္ၚဵု ဒှ်မံၚ်သံသယနွံရောၚ် ညးဒေသမွဲတၠ ဟီုရ။

ဂကောံဒပ်ၜိုဟ်လလမ်စဵုဒၞာမန်တအ် ဒးဒုၚ်ကဵုဇြဟတ်ဓရိုဟ် စုတ်မာဲဒစးဒုၚ် (ကြိုတၚ်မဲ) ဖအိုတ်ရောၚ် မၞိဟ်ကြပ်ကဵု ညးတာလျိုၚ်ဒပ်ၜိုဟ်လလမ်မန်မွဲတၠ ဟီုလဴထ္ၜးရ။

ကိစ္စညးဍုၚ်ကွာန်ဒးယိုက်ဂၠေၚ်ပၞာန်ဂှ် ပေါဲရုဲမာဲတုဲအာလေဝ် အလဵုအသဳမံက်ဂတဏံ သွက်ဂွံထပ်သ္ပအာဒတန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်ကၠတ်ထဝ်ပၠန်ဂှ်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် သွက်ဂွံဒှ်အာဒဒိုက်သၟးရနွံရောၚ် ညးစၞးဇၞးလဝ်မာဲ ပေါဲရုဲမာဲ (၂၀၂၀) မွဲတၠ ဟီုရ။

တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု(၇၉)ဝါ ဗဟဵုသၞာံဏံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်ရောၚ် နူတနေံတေံ ကၠောန်သ္ပ ကောံဓရီုပ္ဍဲဇြပ်မန် ဍုၚ်မတ်မလီုတုဲ ဖျေံဏာသ္ဂုတ်သွာတ်တုဲရရောၚ် ညးတာလျိုၚ်ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်မွဲတၠ ဟီုလဴထ္ၜးရ။

ဂကောံထိၚ်ဒဝ်ကွဳစက်ယာန် ကမ္မယှေန်ပၞာန်တအ် ဆက်ရပ်မံၚ်ကွဳစက်ယာန် ကာလဗွဲမဂၠိုၚ်သ္ၚောဲရလေဝ် ၚုဟ်ကွဳ လိုန်ဓာတ်ဟွံစှ်ေတုဲ ကွဳလိုန်ဓာတ် (without) ဂှ် သွံဂြိပ်မံၚ် အတိုၚ်တြေံဂှ်ရရောၚ် တၠဆေၚ်သွံရာန်နူမုဟ်ဍုၚ်မွဲတၠ ဟီု ရ။

ဟိုတ်နူဒပ်ကမ္မယှေန်ပၞာန်တအ် ထ္ပက်ကၠုၚ်ကရောၚ်ပၞာန် ဒေသမန်၊ ကရေၚ် ဆက်စပ် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်ဂှ်တုဲ ကၠအ်လ္ၚဵု ဟွံဂံၚ်ခွါတ်ထ္ၜိုတ်နွံရောၚ် ညးဒေသတအ် ဟီုရ။

ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲ (၂၀၂၅) ကမ္မယှေန်ပၞာန်ဗၟာတအ် ရန်လဝ်သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာဏံဂှ် အလံၚ်အမာတ် သွက်ဂွံလုပ်ရုဲစှ်ဂမၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ် ဟွံဂွံထ္ၜးမုက်မတ်ဏီရောၚ် ညးမၚ်ရံၚ်အခါတ်ကာဲ ပေါဲရုဲမာဲတွဵုရးဍုၚ်မန်မွဲတၠ ဟီုရ။

NCA မ္ဂးဂှ် ဒှ်ဝေါဟာဗွဲခ္ဍန် မကၠုင်နူ Nationwide Ceasefire Agreement မဒှ်တုဲ ကၠာဲပတိတ် နကဵုဘာသာမန်ပေင်င်မ္ဂး လိက်ကသုက် တင်တုပ်စိုတ် ပရေင်ဒေါံတ္ၚီုပန်ပှော် အလုံမွဲဍုင် သာ်ဝွံ ဂွံအဓိပ္ပါဲရ။ ပိုဲတအ် ဟီုဂးစဂၠိုင်ဂှ်မ္ဂး လိက်ကသုက် ဒေါဴပန်ပှော် အလုံဍုင် (ဝါ) NCA မဒှ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၂၅ ၊ ဂိတုအံက်တိုဝ်ပါ ၁၅ ဂှ် NCA ပေင်ကၠုင် ၁၀ သၞာံတုဲ အလဵုအသဳသီလဝ်အဝဵုတအ် ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်စၟတ်သမ္တီရ။ ဒၟာနူညးစၞး နူဗော်ဍုင်မန်တၟိတအ် တိုန်စိုပ်လဝ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုတအ် ပါ်ပါဲ ဟီုဂး ချူဆာဲဒၟံင်လ္တူအေန်တာနေတ် ဟီုကြာန်န်လေဝ်နွံတုဲ သွက်ဂကူမန်ပိုဲတအ် ဂွံဒှ်ဗဟုသုတ ဒှ်ချူကၠုင်လိက်ပရေင်ဝွံရ။

လ္တူအကာဲအရာဂှ် ကေတ်အရီုအဗင် အလဵုအသဳဍုင်ကြုက်တုဲ ဂိုတ်ဂစာန် ပတိတ်အစောန် သွက်သ္ဂောံကလေင် ထိင်ဒဝ်ကေတ် ဂကောံ ERO မဖျေံလဝ်သဇိုင် အကြာပယျဵုကြုက်ရ။ အတိုင်ဂိုတ်ဂစာန် ပတိတ်ကၠုင်အစောန်ဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကလိဂွံပေါဲဇၞးနွံတုဲ သွက်သ္ဂောံကလေင်ထိင်ဒဝ်ကၠေံ ပရေင်ချဳဓရာင် ဒပ် AA ဂှ် နကဵုနဲကဲဇဳ မေန်အံင်လှာင် ဂစာန်ကေတ်ဒၟံင်အရီုအဗင် အလဵုအသဳအိန္ဒိယျ ကေုာံ အလဵုအသဳ ၜင်္ဂလာဒေတ်တံပၠန်ရ။ အဓိက စောဲစပ်ဒပ်ပၞာန် AA တအ် နကဵုပရေင်ကူသာန်သွံရာန် ဂဥုဲၜူမာဲရ။ နူကဵုပးဒၞက်ဏအ် က္ဍိုပ်သကိုပ် ဒပ်ပၞာန် AA ထောန်မျာတ်နာင် နကဵုဓဝ်သတိဇၞော်ဇၞော် ညံင်သ္ဂောံတတ်ကၠောံၜက်အာမာန်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်တဴရ။

ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်သေံ လ္တူဍုၚ်ဖူကေတ်၊ ပ္ဍဲကဵုဘာမိုဝ်နေတ်ဂှ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာဘာမိုဝ်နေတ် ကေုာံ ညးတာလျိုၚ် ကဆံၚ်ကဆံၚ်တအ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပၠတရဴတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ်လဝ် ဘဘၚ်ကဝါ်ဇံၚ် ကေုာံ ထ္ၜးပျးအခိုက်ကၞာယေန်သၞာၚ်ဂကူဂှ်မ္ဂး ကောန်ဂကူမန်တအ် ပါလုပ်တိုန်စိုပ်လဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။